Blended learning

Integratie van offline en online leren

Door de Corona-crisis zijn nu alle onderwijsinstellingen zich aan het ontwikkelen in blended learning. De crisis biedt daardoor ook een prachtige kans voor een nieuw leertijdperk. Wim Jurg begon in 1989 studenten lokaal en digitaal te begeleiden bij de Open Universiteit en heeft de ontwikkeling van Blended Learning vanaf haar ontstaan persoonlijk ervaren. Deze blog geeft zijn ruim twintig jaar ervaring weer op dit gebied.

Wat is blended learning?

Bij blended learning gaat het om een goede integratie van fysiek en online leren, van gezamenlijk, in groepjes en individueel leren en van gelijktijdig (synchroon) en op je eigen moment en plaats (asynchroon). Daarbij gaat het erom de specifieke mogelijkheden van de diverse leeropties optimaal te benutten en optimaal gebruik te maken van nieuwe online-leerkanalen zoals Skype, Teams en Zoom, die het mogelijk maken (delen van) lessen (in subgroepen) en presentaties gemakkelijk op te nemen. Daardoor kunnen (eventueel afwezige) studenten lessen gemakkelijk inhalen en kunnen ze goed reflecteren op hun eigen lesbijdragen en presentaties. De variatie en de relatieve vrijheid blijkt voor cursisten heel motiverend te zijn als de diverse werkvormen goed op elkaar zijn afgestemd.

Ontwikkeling van blended learning

Blended learning is ontstaan met de ontwikkeling van de computer in de 90-er jaren. De Open Universiteit is in 1984 opgericht om afstandsonderwijs te ontwikkelen. Als snel bleek echter dat afstandsonderwijs zonder fysiek contact niet goed werkt. Wim Jurg is daarom in 1990 begonnen om cursussen via contactonderwijs te begeleiden die volgens de Ou-auteurs zo geschreven waren, dat er geen begeleiding nodig was. Het bijzondere was dat in deze organisatie contactonderwij(zer)s als een achterhaald medium werd(en) beschouwd, terwijl het afstandsonderwijs lange tijd compleet aan het reguliere onderwijs is voorbijgegaan. Pas door de Coronacrisis krijgt deze vorm van leren nu volop aandacht. Vreemd eigenlijk, omdat online al jaren een grote rol vervult in het dagelijkse contact tussen mensen.

Mediaspecifiiteit

Kern van de integratie van afstands- en contactonderwijs is dat optimaal gebruik wordt gemaakt van de specifieke mogelijkheden van de diverse online- en offline media (mediaspecificiteit). De natuurlijke neiging van docenten is om online op dezelfde manier les te geven als offline; net als bij andere innovaties. De eerste tv-uitzendingen bestonden bijvoorbeeld ook ‘gewoon’ uit radio-programma’s, die in beeld werden gebracht; de eerste websites waren online geplaatste brochures. Het grote voordeel van face-to-face leren is de betrokkenheid die daardoor ontstaat. Online asynchroon leren werkt vooral goed bij taken die zelfstandig kunnen/ moeten worden uitgevoerd. Het grote nadeel van offline leren is de inefficiënte tijdsbesteding en van online leren de vrijblijvendheid.

Online-theorie

Doordat veel theorie-elementen voor veel studenten gedurende een langere tijd ingezet kunnen worden, is het qua verdienmodel mogelijk om goede filmpjes te creëren. YouTube zit ook vol met mooie voorbeelden, die veel inspirerender zijn over het algemeen dan de klassikale lessen van docenten. Een mooi voorbeeld van blended learning is te vinden op onderwijs van morgen,

Digitale (proef)toetsing

Een mooi voorbeeld qua toetsingsmogelijkheden biedt de cursus Google Analytics voor beginners. Iedereen die zich Google Analytics eigen wil maken kan dit vanuit huis doen in het tempo en het moment van eigen keuze binnen de Google Academy. Na het bestuderen van overzichtelijke leereenheden zoals Les 1 Waarom digitale analyse? kun je op je eigen moment een toets doen of je de stof voldoende hebt begrepen en krijg je feedforward op je antwoorden: de fout-gemaakte antwoorden verwijzen je naar de stof die je nog niet voldoende beheerst. Na deze stof opnieuw te hebben bestudeerd, kun je weer een nieuwe poging wagen om het deelcertificaat te behalen.

Learning analytics

Telkens wanneer een student gebruik maakt van het digitale platform, laat deze een digitale voetafdruk achter. Docenten kunnen daardoor niet alleen op elk moment snel en precies zien waar in de cursus studenten zich bevinden in hun leerproces, maar bijvoorbeeld ook welke video’s ze wel en niet hebben bekeken. Indien nodig, kunnen ze dus in een vroegtijdig stadium studenten subtiel motiveren om op tijd in actie te komen. Studenten hoeven ook geen verslagen bij te houden van hun activiteiten, want deze kunnen automatisch worden vastgelegd in een digitaal portfolio. Onderwijsinstellingen kunnen zo ook snel en eenvoudig hun digitale cursussen en hun docenten monitoren.

Samenwerken in duo’s of trio’s

De vrijblijvendheid die kenmerkend is voor online leren kan worden opgeheven door voor specifieke opdrachten te werken in zelfgekozen duo’s of trio’s. Dat heeft twee grote voordelen. Enerzijds gaan studenten zich verantwoordelijk voelen voor hun studiematen en worden de uitgevoerde opdrachten over het algemeen van veel hogere kwaliteit als die ze individueel alleen hadden bereikt. Anderzijds hoeft de docent slechts de helft tot een derde van de opdrachten te bekijken in vergelijking met individuele inlevering. Bovendien kan de kwaliteit en effectiviteit van de reactie van de docent veel hoger zijn, omdat de kwaliteit van de ingeleverde opdrachten veel hoger is en studenten in het algemeen ook goed tijd besteden aan het bespreken van de reactie van de docent omdat het geen ‘individueel falen’ is. Dat vraagt wel om heldere haalbare planning van deadlines en vraagmomenten, zodat de studenten exact weten waar ze naartoe werken en docenten tijd voor hun reactie in hun agenda kunnen opnemen.

Feedforward

De belangrijkste taak van docenten in blended learning is het geven van feedforward: de reactie van de docent is gericht op de volgende opdracht in de cursus c.q. de toepassing in de dagelijkse werkomgeving en niet op de verbetering van de huidige uitwerking. Idealiter vind deze feedforward tenminste een drietal keer plaats rond hetzelfde thema, zodat studenten ook werkelijk een ontwikkelingsproces kunnen doormaken. Belangrijk is daarbij dat deze feedforward  zo direct mogelijk plaatsvindt na het inleveren van de opdracht, zodat deze nog vers in het geheugen van de studenten zit; en in het hoofd van de docent voor het geval studenten vragen hebben. Een dialoog hierover kan gemakkelijk plaatsvinden vanuit huis door het delen van het scherm met de feedforward.

Feedforward in Word

Feedforward is bijvoorbeeld gebaseerd op het ABC-model: Aantrekkelijkheid, Bewijsvoering en Consistentie; een uitgewerkte opdracht in de vorm van tekst of video moet aantrekkelijk door een mooie vormgeving; de beweringen moeten goed zijn onderbouwd, en de tekst en beelden moeten consistent zijn doordat de onderlinge beweringen en uitingsvormen logisch samenhangen en deze passen in de (huis)stijl van de organisatie van de cursist. Een geschikte optie voor de feedforward van teksten biedt de Word-functie ‘wijzigingen bijhouden’. Hierbij ontvangen de cursisten suggesties over de richting waarin een zin gewijzigd zou kunnen worden om in de toekomst een boodschap beter over te brengen. Daar waar (onderdelen van een theorie niet goed zijn begrepen, kan gemakkelijk verwezen worden naar passende YouTube-filmpjes van binnen of buiten de opleiding. Blauwe, gele en groene kleurarcering kunnen daarbij bijvoorbeeld de belangrijkste drie inconsistenties aangeven binnen de tekst, dus tussen zinnen onderling; blauw gearceerde teksten sluiten daarbij niet logisch op elkaar aan; dat geldt onderling ook voor geel en groen gearceerde teksten. Doel is om de consistentie van een volgende tekst te bevorderen, zodat studenten zich ontwikkelen in overtuigend schrijven.

Blended learning ontwikkelen?

Wees slim, neem Wim:

06 107 44 198  / merkontwikkeling@wimjurg.nl